સોમવાર, 9 જૂનના રોજ, નરેન્દ્ર મોદી સરકાર તેના ત્રીજા કાર્યકાળની પ્રથમ વર્ષગાંઠ અને એકંદરે તેની 11મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી કરી રહી છે. જોકે ત્રીજા કાર્યકાળમાં, ભાજપ પોતાના દમ પર બહુમતી મેળવી શક્યું નહીં, પરંતુ NDA ગઠબંધન સાથે, મોદી સતત ત્રીજી વખત વડા પ્રધાન બન્યા હતા.

NDA સરકારના 11 વર્ષ પૂર્ણ થવા પર પીએમ મોદીએ ભારતની પ્રગતિ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે 'સબકા સાથ, સબકા વિકાસ' ના સિદ્ધાંત પર આધારિત નીતિઓએ આર્થિક વિકાસ, સામાજિક ઉત્થાન અને સુશાસનમાં નોંધપાત્ર ફેરફારો લાવ્યા છે. તેમજ, 'છેલ્લા 11 વર્ષોમાં, ઉજ્જવલા હોય કે પીએમ આવાસ, આયુષ્માન ભારત હોય કે ભારતીય જનઔષધિ હોય કે પીએમ કિસાન સન્માન નિધિ, આ બધી યોજનાઓએ દેશવાસીઓની આશાઓને નવી પાંખો આપી છે. આ સમય દરમિયાન, અમે સંપૂર્ણ નિષ્ઠા અને સેવાની ભાવના સાથે લોકોના જીવનને સરળ બનાવવા માટે શક્ય તેટલા પ્રયાસો કર્યા છે.'

તો ચાલો જાણીએ નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની NDA સરકાર દ્વારા છેલ્લા 11 વર્ષમાં કઈ કઈ નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરવામાં આવી છે.

1) ગરીબી નાબૂદીમાં પ્રગતિ (વર્ષ: 2014-2023)

વિશ્વ બેંકના 2025ના અહેવાલ મુજબ, 171 મિલિયન લોકો ગરીબી રેખામાંથી બહાર આવ્યા છે.

$2.15/દિવસની ગરીબી રેખા 2011-12માં 16.2% થી ઘટીને 2022-23માં 2.3% થઈ છે.

મલ્ટિડાયમેન્શનલ પોવર્ટી ઇન્ડેક્સ (MPI) 2005-06માં 53.8% થી ઘટીને 2019-21માં 16.4% થયો છે.

2) જીવનધોરણમાં સુધારો (વર્ષ: 2014-2024)

ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં માસિક વ્યક્તિ દીઠ ખર્ચ (MPCE) ₹1,430 થી વધીને ₹4,122 થયો, જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં તે ₹2,630 થી વધીને ₹6,996 થયો.

ખોરાકનો હિસ્સો ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં 52.9% થી ઘટીને 47.04% થયો, જે શિક્ષણ અને આરોગ્ય પરના ખર્ચમાં વધારો દર્શાવે છે.

3) રોજગાર અને ઔપચારિકતા (વર્ષ: 2014-2025)

માર્ચ 2025માં EPFOમાં 14.58 લાખ નવા સભ્યો ઉમેરાયા, જેમાં 7.54 લાખ નવા સબ્સ્ક્રાઇબર્સ સાથે 0.98% વૃદ્ધિ જોવા મળી.

ઈ-શ્રમ પોર્ટલ પર 30.86 કરોડ અસંગઠિત કામદારો નોંધાયા છે, જેમાં 53.75% મહિલાઓ છે.

4) મૂળભૂત સુવિધાઓ

જલ જીવન મિશન (2019-2024): 15.59 કરોડ ગ્રામીણ ઘરોમાં નળનું પાણી પહોંચાડવામાં આવ્યું, અને 8 રાજ્યો તથા 3 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 100% સંતૃપ્તિ હાંસલ થઈ.

પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના (2015-2024): 4 કરોડ ઘરોનું નિર્માણ પૂર્ણ થયું. PMAY-U હેઠળ 92.72 લાખ ઘરો (જેમાંથી 90 લાખ મહિલાઓના નામે છે) અને PMAY-G હેઠળ 2.77 કરોડ ઘરો પૂર્ણ થયા.

સૌભાગ્ય યોજના (2017-2025): 2.86 કરોડ ઘરોમાં વીજળી પહોંચાડવામાં આવી, અને ગ્રામીણ વીજ પુરવઠો 12.5 કલાકથી વધીને 22.6 કલાક થયો.

સ્વચ્છ ભારત મિશન (2014-2024): 12 કરોડ શૌચાલય બનાવવામાં આવ્યા, અને 5.64 લાખ ગામો ODF+ (ઓપન ડેફેકેશન ફ્રી પ્લસ) જાહેર થયા.

5) આરોગ્ય અને સામાજિક સુરક્ષા

આયુષ્માન ભારત (2018-2025): 55 કરોડ લોકોને મફત આરોગ્ય વીમો પૂરો પાડવામાં આવ્યો. 70+ વર્ષના લોકો માટે વય વંદના યોજના શરૂ કરવામાં આવી. 77 કરોડ આયુષ્માન હેલ્થ એકાઉન્ટ્સ ખોલવામાં આવ્યા.

પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા બીમા યોજના (2015-2025): 51.06 કરોડ નોંધણી થઈ.

પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ બીમા યોજના (2015-2025): 23.64 કરોડ લોકો આ યોજના હેઠળ આવરી લેવાયા.

6) ખોરાક અને ઊર્જા

પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના (2020-2028): 81 કરોડ લોકોને મફત રાશન પૂરું પાડવામાં આવ્યું, જેના પર ₹11.80 લાખ કરોડનો ખર્ચ થયો.

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના (2016-2025): 10.33 કરોડ LPG કનેક્શન આપવામાં આવ્યા, અને 32.94 કરોડ સક્રિય ગ્રાહકો નોંધાયા.

7) આર્થિક સમાવેશ

પ્રધાનમંત્રી મુદ્રા યોજના (2015-2025): 52.77 કરોડ લોન મંજૂર કરવામાં આવી, કુલ ₹34.11 લાખ કરોડની રકમ સાથે, જેમાંથી 68% મહિલાઓને આપવામાં આવી.

પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (2014-2025): 55.17 કરોડ ખાતા ખોલવામાં આવ્યા, જેમાં ₹2.61 લાખ કરોડ જમા થયા, અને 30.80 કરોડ મહિલાઓના ખાતાનો સમાવેશ થાય છે.

પીએમ સ્વનિધિ (2020-2025): 68 લાખ રિટેલરોને લોન આપવામાં આવી.

પીએમ વિશ્વકર્મા (2023-2025): 2.37 મિલિયન કારીગરો નોંધાયા, અને 1 મિલિયનને ટૂલકિટ પૂરી પાડવામાં આવી.

8) ઓન્ટ્રેપ્રેન્યોરશીપ

સ્ટાર્ટઅપ ઇન્ડિયા (2016-2024): 1.57 લાખ સ્ટાર્ટઅપ નોંધાયા, 118 યુનિકોર્ન સાથે વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ બન્યું.

લખપતિ દીદી (2023-2025): 10 કરોડ મહિલાઓ SHG (સ્વ-સહાય જૂથો) માં જોડાઈ, અને 3 કરોડ લખપતિ દીદી બનાવવાનું લક્ષ્ય છે.

9) સામાજિક ન્યાય

EWS આરક્ષણ (2019): ₹8 લાખની આવક મર્યાદા સાથે 10% આરક્ષણ આપવામાં આવ્યું.

દિવ્યાંગજન કલ્યાણ (2014-2025): ADIP હેઠળ 31.16 લાખ લોકોને ₹2,415.85 કરોડની સહાય આપવામાં આવી.

ટ્રાન્સજેન્ડર કલ્યાણ (2020-2025): ટ્રાન્સજેન્ડર રાષ્ટ્રીય પોર્ટલ શરૂ કરવામાં આવ્યું, અને 12 ગરિમા ગૃહ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા.

SC/ST/OBC સશક્તિકરણ (2014-2025): 60% મંત્રીઓ અલ્પસંખ્યક સમુદાયમાંથી છે. PMAY-G માં 44.19% SC/ST ઘરો છે, અને 71% PMFBY ખેડૂતો SC/ST/OBC સમુદાયના છે.

10) સાંસ્કૃતિક વારસો

જનજાતીય ગૌરવ દિવસ (2021-2025): 15 નવેમ્બરને બિરસા મુંડાની જન્મજયંતિ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, અને 11 આદિવાસી સ્વાતંત્ર્ય સેનાની મ્યુઝિયમ બનાવવામાં આવ્યા.

પંચતીર્થ (2014-2025): ડૉ. આંબેડકરના પાંચ સ્થળોનો વિકાસ કરવામાં આવ્યો.

આ ઉપરાંત વિકસિત ભારત સંકલ્પ યાત્રા (2023-2025) અંતર્ગત 2.6 લાખ ગ્રામ પંચાયતો અને 4,000 શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓ સુધી પહોંચી. તેમજ આકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમ (2018-2025) હેઠળ 112 પછાત જિલ્લાઓમાં આરોગ્ય, પોષણ અને સુવિધાઓમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો.