આજના સમયમાં વૈશ્વિક રાજકારણ અને અર્થતંત્ર એકબીજા સાથે ગાઢ રીતે જોડાયેલા છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે તાજેતરમાં રશિયાના તેલના આયાતકારો પર 50 ટકા સુધીના ટેરિફ (કર) લાદવાની ધમકી આપી છે, જો રશિયા યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધને રોકવામાં નિષ્ફળ જશે તો. આ ધમકીની અસર માત્ર રશિયા કે યુક્રેન પૂરતી સીમિત નથી, પરંતુ તેનો સીધો પ્રભાવ ભારત જેવા દેશો પર પણ પડી શકે છે, જે મોટા પ્રમાણમાં રશિયન ક્રૂડ ઓઇલની આયાત કરે છે. ટીવી9 હિન્દીના એક લેખમાં આ મુદ્દાને વિસ્તારથી સમજાવવામાં આવ્યો છે, અને આજે આપણે ગુજરાતીમાં તેની ચર્ચા કરીશું, જેમાં કેટલીક વધારાની વિગતો પણ ઉમેરીશું.

ટ્રમ્પની ધમકી અને પુતિનની જિદ્દ

ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એક ઇન્ટરવ્યૂમાં જણાવ્યું હતું કે તેઓ રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધથી ખૂબ નારાજ છે. તેમણે કહ્યું કે જો રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન યુદ્ધ રોકવા માટે સંમત નહીં થાય, તો તેઓ રશિયન તેલના ખરીદદારો પર 25 થી 50 ટકા સુધીના "સેકન્ડરી ટેરિફ" લાદશે. આનો અર્થ એ થયો કે ભારત અને ચીન જેવા દેશો, જે રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ ખરીદે છે, તેમને અમેરિકાના બજારમાં પ્રવેશવા માટે વધારાનો ખર્ચ ચૂકવવો પડશે અથવા રશિયન તેલની ખરીદી ઘટાડવી પડશે.

બીજી તરફ, પુતિન પોતાની જમીન પર યુદ્ધ ચાલુ રાખવા માટે અડગ છે. રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના સંઘર્ષને કારણે વૈશ્વિક તેલનું બજાર પહેલેથી જ અસ્થિર છે. ખાડી દેશોએ પણ તેલનો પુરવઠો ઘટાડ્યો છે, અને અમેરિકાના તેલના ભંડારમાં પણ ઘટાડો થયો છે. આ બધી પરિસ્થિતિઓને કારણે ક્રૂડ ઓઇલની કિંમતોમાં વધારો થઈ રહ્યો છે.

ભારત પર શું થશે અસર?

ભારત પોતાની જરૂરિયાતનું લગભગ 85 ટકા ક્રૂડ ઓઇલ આયાત કરે છે, અને તેમાંથી મોટો હિસ્સો રશિયા પાસેથી આવે છે. યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયા બાદ રશિયાએ ભારતને ડિસ્કાઉન્ટ રેટ પર તેલ આપવાનું શરૂ કર્યું હતું, જેનાથી ભારતને આર્થિક ફાયદો થયો. પરંતુ જો ટ્રમ્પની ધમકી અમલમાં આવશે, તો ભારતને બેમાંથી એક વિકલ્પ પસંદ કરવો પડશે:  

1. રશિયન તેલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખવું - આનાથી અમેરિકા સાથેના વેપાર સંબંધોને નુકસાન થઈ શકે છે, કારણ કે અમેરિકા ભારતનું મોટું નિકાસ બજાર છે.  

2. અન્ય દેશો પાસેથી તેલ ખરીદવું - આનાથી તેલની કિંમતો વધશે, કારણ કે ખાડી દેશો અને અન્ય સપ્લાયર્સ રશિયા જેવા સસ્તા દરે તેલ આપતા નથી.

જો રશિયન તેલનો પુરવઠો ઘટશે અથવા તેની કિંમતમાં વધારો થશે, તો ભારતમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ પર સીધી અસર પડશે. હાલમાં ભારતના ઘણા ભાગોમાં પેટ્રોલની કિંમત 100 રૂપિયાથી વધુ છે. જો આ પરિસ્થિતિ લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહી, તો નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે પેટ્રોલની કિંમત 125 રૂપિયા પ્રતિ લિટર સુધી પહોંચી શકે છે.

 શું છે ઉપાય?

ભારત સરકાર આ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે કેટલાક પગલાં લઈ શકે છે:  

- વૈકલ્પિક સ્ત્રોતોની શોધ: ભારત વેનેઝુએલા, નાઇજીરિયા કે અન્ય દેશો પાસેથી તેલની આયાત વધારી શકે છે, પરંતુ આની કિંમત ઊંચી હોઈ શકે છે.  

- નવી ઊર્જા પર ધ્યાન: ઇલેક્ટ્રિક વાહનો અને રિન્યુએબલ એનર્જીનો ઉપયોગ વધારીને પેટ્રોલ પરની નિર્ભરતા ઘટાડી શકાય છે.  

- રાજદ્વારી પ્રયાસો: ભારત અમેરિકા સાથે વાતચીત કરીને ટેરિફની અસરને ઓછી કરવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે.