ભારતના બે પડોશી દેશો - અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સંઘર્ષ વધી રહ્યો છે. છેલ્લા 6 દિવસથી ચાલી રહેલા આ સંઘર્ષમાં ઘણા લોકોનાં મોત થયાં છે અને બંને દેશોએ એકબીજાના સૈન્ય થાણાંઓને નુકસાન પહોંચાડવાનો દાવો પણ કર્યો છે. આ અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના છેલ્લા ઘણા વર્ષોનો સૌથી ભીષણ સંઘર્ષ છે, જેનાથી બંને દેશો વચ્ચે તણાવ ગંભીર સ્થિતિ સુધી વધ્યો છે. તો ચાલો જાણીએ અત્યાર સુધી શું-શું થયું.

પાકિસ્તાનને અફઘાન તાલિબાનનો સંરક્ષક માનવામાં આવે છે. ક્યારેક પાકિસ્તાનનો તાલિબાન નેતૃત્વ પર ઘણો પ્રભાવ હતો અને તેણે તેને રાજદ્વારી રીતે આશ્રય આપ્યો હતો. ACLEDના દક્ષિણ એશિયાના વરિષ્ઠ વિશ્લેષક પર્લ પાંડ્યાએ CNNને કહ્યું, 'પાકિસ્તાન અફઘાનિસ્તાન સાથેના સંબંધોને ભારત સાથે સંતુલન જાળવવા માટે મહત્વપૂર્ણ માનતું રહ્યું છે. આ જ કારણોસર તેણે અમેરિકાના આતંકવાદ વિરુદ્ધના યુદ્ધને બાહ્ય સમર્થન આપવા છતાં તાલિબાનને ગુપ્ત રીતે સમર્થન આપ્યું હતું.'

સંઘર્ષની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?

તાજેતરના સંઘર્ષની શરૂઆત 10 ઑક્ટોબરે થઈ હતી, જ્યારે અફઘાનિસ્તાનની રાજધાની કાબુલ અને સરહદી પ્રાંત પક્તિકામાં હવાઈ હુમલા થયા હતા. પાકિસ્તાને આ હુમલાઓની જવાબદારી લીધી નહોતી, પરંતુ પાકિસ્તાની સૈન્ય અધિકારી લેફ્ટનન્ટ જનરલ અહમદ શરીફ ચૌધરીએ કહ્યું કે અફઘાનિસ્તાનનો ઉપયોગ પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદ કરવા માટે એક અડ્ડા તરીકે થઈ રહ્યો છે.અફઘાનિસ્તાને પણ હુમલાનો આરોપ પાકિસ્તાન પર લગાવ્યો.

સંઘર્ષ કેવી રીતે વધ્યો?

કથિત પાકિસ્તાની હુમલાના જવાબમાં 12 ઑક્ટોબરે તાલિબાને કુનર અને નાંગરહાર સરહદી પ્રાંતો નજીકના ઘણા વિસ્તારોમાં પાકિસ્તાની સેના વિરુદ્ધ હુમલા શરૂ કર્યા. અફઘાનિસ્તાને દાવો કર્યો કે તેણે 2 પ્રાંતોમાં 2 પાકિસ્તાની ચોકીઓ પર કબજો કરી લીધો અને ઘણી ચોકીઓનો નાશ કરી દીધો. અફઘાન સંરક્ષણ મંત્રાલયે કહ્યું, 'તાલિબાન દળોએ પડોશી દેશ દ્વારા વારંવારના ઉલ્લંઘન અને હવાઈ હુમલાઓના જવાબમાં પાકિસ્તાની સૈનિકો વિરુદ્ધ સફળ જવાબી હુમલા કર્યા છે.'

સંઘર્ષનું કારણ શું છે?

પાકિસ્તાન લાંબા સમયથી અફઘાનિસ્તાન પર પાકિસ્તાની તાલિબાન (TTP) નામના આતંકવાદી જૂથને આશ્રય આપવાનો આરોપ લગાવતું રહ્યું છે. 2021માં અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનના સત્તામાં આવ્યા પછી પાકિસ્તાનમાં ઇસ્લામિક હિંસામાં વધારો થયો છે. ખૈબર પખ્તુનખ્વા અને બલૂચિસ્તાન TTP નો ગઢ છે. બંને વિસ્તારો આતંકવાદી હુમલાઓથી સૌથી વધુ પ્રભાવિત છે. તાજેતરમાં આ જૂથે ઘણા હુમલાઓની જવાબદારી લીધી છે, જેમાં પાકિસ્તાની સેનાના જવાન અને સામાન્ય લોકો માર્યા ગયા છે.

બંને દેશોને કેટલું નુકસાન થયું?

નુકસાન અંગે બંને દેશોએ અલગ-અલગ દાવા કર્યા છે. પાકિસ્તાને 200થી વધુ તાલિબાન સૈનિકોને મારવાનો દાવો કર્યો છે, જ્યારે તાલિબાને કહ્યું કે પાકિસ્તાની હુમલાઓમાં 9 લોકો માર્યા ગયા. અફઘાનિસ્તાને દાવો કર્યો કે તેણે 12 ઑક્ટોબરના હુમલામાં 58 પાકિસ્તાની સૈનિકોને માર્યા. તેના જવાબમાં પાકિસ્તાને સ્વીકાર્યું કે તેના 23 સૈનિકો માર્યા ગયા. સૈન્ય ઉપકરણો અને ચોકીઓ પર થયેલા નુકસાનને પણ બંને દેશોએ વધારીને રજૂ કર્યું.
સંઘર્ષમાં ભારતનું નામ કેમ આવી રહ્યું છે?

પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાનમાં સંઘર્ષ એવા સમયે વધ્યો છે, જ્યારે અફઘાનિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી આમિર ખાન મુત્તકી ભારત પ્રવાસે છે. ભારત-તાલિબાન સંબંધોની દ્રષ્ટિએ આ યાત્રા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ દરમિયાન ભારતે અફઘાનિસ્તાનમાં દૂતાવાસ ખોલવા અને બંને દેશોમાં સહયોગ વધારવાની વાત કહી છે. પાકિસ્તાની સેનાએ કહ્યું પણ હતું કે અફઘાનિસ્તાને ઉશ્કેરણીજનક કાર્યવાહી એવા સમયે કરી છે, જ્યારે તાલિબાનના વિદેશ મંત્રી ભારત પ્રવાસે છે.